Het JOJO-effect
Met het jojo-effect wordt bedoeld dat mensen na het afslanken op een bepaald moment vaak weer terugkomen op het oorspronkelijke gewicht, of nog zwaarder waren dan voordat ze met de afslankpoging begonnen. Er bestaat nogal wat verwarring over hoe het jojo-effect ontstaat. Een vertraagde stofwisseling heeft ermee te maken, maar is niet de hoofdoorzaak. De basaal stofwisseling kan door een afslankdieet in het slechtste geval maximaal 5% verlagen (dit is echt het uiterste geval). Dat scheelt per dag op een inname van 2.000 kcal, 100 calorieën. Zoveel als één normale banaan.
Oorzaak 1: terugval
De belangrijkste oorzaak voor het terugvallen naar het oude gewicht, is dat het oude eetpatroon er langzaam maar zeker weer insluipt. Vooral bij diëten die sterk van het gangbare voedingspatroon afwijken, is het onwaarschijnlijk dat dit levenslang wordt volgehouden. Het oude eetpatroon is vaak een diepgewortelde gewoonte die zich niet eenvoudig laat afleren. Enorm laag in kcal gaan zitten (crashdieet) heeft ook geen nut. Dit is net zoals een totaal ander eetpatroon wat je niet levenslang volhoudt. Daarnaast spelen emoties een grote rol.
Oorzaak 2: kernprobleem onopgelost
Wanneer men structureel overeet, is daar een reden voor. Het lichaam beschikt over allerlei
systemen om op tijd te stoppen met eten als men verzadigd is. Op de één of andere manier worden deze systemen vaak geblokkeerd. Natuurlijk doen voedselproducenten er alles aan om eten zo aantrekkelijk mogelijk, en constant beschikbaar te maken, maar dat is nog onvoldoende reden voor het ontstaan van overgewicht. Onderliggend zit vrijwel altijd een emotionele oorzaak.
Je zou kunnen stellen dat wanneer we ons op een bepaald vlak niet voldoende ‘gevoed’ voelen, we dat gaan compenseren met eten. We willen iets niet voelen, we voelen ons niet geliefd of gestrest.
Niet iedereen kiest voedsel als ‘drug of choice’. Sommigen kiezen misschien sigaretten, alcohol of een andere verslaving. Het eten kan leiden tot overgewicht, maar overmatig drinken kan daar ook zeker toe leiden. Alcohol bevat veel kcal, daarnaast ga je vaak ongezonde dingen eten als je hebt gedronken.
Wanneer we de onderliggende emotie niet erkennen en aanpakken, zal de behoefte om de ‘leegte’ op te vullen blijven bestaan. We kunnen weer gaan eten, of deze ‘verslaving’ vervangen door een andere.
Oorzaak 3: minder gewicht = minder nodig
Een andere reden dat het lastig kan zijn om op het nieuwe gewicht te blijven, is dat het lichaam
minder energie nodig heeft om het lichaam te onderhouden dan voorheen. Een lichaam van 100 kg heeft meer energie nodig om zich te onderhouden en voort te bewegen dan een lichaam van 60 kg. Dat is ook de reden dat het vaak steeds moeilijker wordt om af te slanken naarmate iemand lichter is.
Sporten tijdens de afslankfase
Door daarnaast voldoende, en op de juiste manier te blijven sporten, kunnen spieren worden behouden en wordt het metabolisme niet merkbaar vertraagd. Een trainingsprogramma waarin kracht- en cardiovasculaire training wordt afgewisseld is hiervoor de aangewezen methode.
Verander het voedingspatroon
Wil jij afvallen zonder aan een touwtje op en neer te gaan, dan is het van groot belang om jouw voedingspatroon aan te passen. Hier ben je immers ook te dik van geworden. Naast het aanpassen van je voedingspatroon is het ook essentieel om je lifestyle aan te pakken. Als je vervolgens op gewicht wilt blijven dan is sporten/bewegen een onmisbaar onderdeel.
Hier een aantal tips om het jojo-effect te voorkomen:
- Verander langzaam je voedingspatroon, hier kan je best een half jaar mee bezig zijn;
- Verminder geleidelijk je kcal behoefte;
- Maak gebruik van producten die verzadigen;
- Plan bepaalde momenten in waar jij mag zondigen, zo houd je het proces gemakkelijker vol;
- Slaap minimaal 8 uur per nacht;
- Zorg ervoor dat jij een leuke activiteit vindt om te doen als jij je minder voelt, eten is nooit de oplossing. Dit vergroot vaak de depressie, omdat jij zo een gevoel van onvermogen creëert;
- Sporten is belangrijk om extra kcal te verbranden.
